Ebrû Sanatı İle İlgili Kısa Bir Tanıtım
Güzel bir meditasyon aracı Ebrû. Beden ve ruh birbirinden ayrılmaz ikililerdir. Zaten ne zaman ayrılığa düşseler; arkasından bulanımlar, depresyonlar, vb. sorunlar da geliyor. Tamamen ayrıldıklarında da hayat son buluyor. Biz insan evladı olarak akıl gibi paha biçilmez bir hazineye sahibiz. Ayrıca kalp gibi de bulunmaz bir kılavuzumuz var. Ne zaman akıl ve kalp doğru beslense işte o zaman; hem beden olarak hem de ruh olarak zirvelerde geziniriz. Bu bütün belirttiğim unsurlar tabiki doğru ve güzel beslenmeyi gerektirir. Ben de elimden geldiğince hem bedenimi hem de ruhumu beslemede dikkat ediyorum. Hayat zorluklarla ve onları aşabilmemiz içinde çözümlerle dolu. Doğru tercihler ve kararlar, pozitif sonuçlar doğurur.
Bu yazımda sizlerle ruhu besleyen ve çok severek yaptığım bir sanatı paylaşmak istiyorum. Tabiki bilmeyen çok azdır veya hiç yoktur. Ama herkesin penceresindeki manzara farklıdır; o yüzden ben de kendi görüş açımda gördüğüm güzellikleri sizlerle paylaşmak istiyorum, hoş olanı aktarmak bizleri mutlu eder. İnternet sayfamın başında da belirttiğim gibi,
Her Güzel Emek Bir Sanattır
Yaşama dair olan her güzel emek, kendi kategorisinde ayrıca bir sanattır. Beslenme, spor, müzik, sinema, tiyatro, resim,…ve daha bir çok sayamadığım alan. Bütün bunlar bizler için ruhu besleyen birer kaynak. Elimizden geldiğince gelişime açık olmak, başta kendimizi ve çocuklarımızı yetiştirmek, sonra da çevremize faydalı olabilmek. Bunu yapabiliyorsak da ne mutlu bize diyebiliriz.
Bir kaç ay önce bulunduğum şehrin halk kursları eğitimi veren kurumu ile belediyenin çocuklara sunduğu bir imkan vasıtasıyla iki etkinliğe katıldım. İki ayrı program olarak gerçekleştirilen organizasyonların ilki her yaş grubuna hitap ederken, ikincisi de sırf çocuklara yönelikti. Ben de bir süredir ilgilendiğim EbrûSanatıyla bu güzel ve anlamlı iki programa dahil edildim, ayrıca çok büyük mutluluk ve keyif aldım. Kendimce bildiklerimi merak edenlerle paylaşmaya çalıştım, küçük katılımcılarıma da renkli ve bir o kadar eğlenceli bir gösterim oldu.
Ebrû, kıvamlı su üstünde, kendine özgü fırçalar yardımıyla; öd ilaveli suya, suda erimez boyaların serpiştirilmesi ile sonradan kullanılan araçlarla şekiller oluşturup bunların kağıda aktarılma sanatıdır. Kağıt üzerinde buluta benzer damarlı şekiller oluşruğu için bu sanatın adına bulutumsu anlamına gelen farsça Ebri 20. yy’dan sonrada Ebru denilmiştir.
Böyle zarif bir sanatı herkese özellikle minik katılımcılarıma anlatmak istedim, çünkü ” Ebrû” bir anlamda düşlerin arkasından koşturmak demek. Düşler değince de aklımıza en başta çocuklar geliyor. Onların tertemiz, huzurlu bir o kadar renkli bir hayal dünyaları var. İşte bu bağlamda bu sanat onlar için hem düşsel gelişimleri, hem el becerileri hem de fikir üretme yeteneklerini son derece destekler inancına sahibim. Özellikle renkleri özgürce seçip birbirleriyle kompose edebilmeleri sanatsal yetileri için oldukça faydalı. Suyun üstünde resim yapmak ve onu bir tabloya aktarmak biz yetişkinler için ne kadar hayran olunacak bir tabloysa, çocuklarımız için adeta büyülü bir dünya anlamına geliyor. Belkide en güzeli de eşsiz bir sanat orataya çıkar, çünkü bir yaptığınız tablonun bir daha aynısı olmaz. Suyun üstünde sabırlı, denge unsuru ile titremeyen bir el kendi benzersiz tablosunu ortaya çıkarır.
Düşlerin suyun üzerine resmedilmesidir Ebrû Sanatı.
Umarım bu yazı Ebrû‘yu hiç denememişler için bir başlangıç olur.
Ebrû‘da Kullanılan Malzemeler ve Materyaller:
Tekne
Önceleri imkanlar ölçüsünde farklı materyallerden yapılıyordu Ebrû tekneleri. Bir örnek vermek gerekirse; budaksız çam ağacından yapılan tekneler vardı, odunun emici olma özelliğinden dolayı içindeki sıvı malzeme sızmasın diye teknenin içine zift sürülürdü. Benim kullandığım teknede paslanmaz çelikten. Esasında plastikten olanlarda kullanılabilir ama malzemenin plastik oluşu; elastik özelliğinden dolayı ve de su titreşimlerini farklı etkileyeceği için önerilmez. Kulanılacak Teknenin büyüklüğü kağıt büyüklüğümüze göre ayarlanmalıdır. Her zaman kağıda göre hem eni hem de boyu 0,5 cm daha geniş olmalı. Nedeni ise kağıt suyla temas edince yaklaşık 3 mm kadar şişecektir. Teknenin derinliği 5-6 cm olmalı, Ebrûlanan kâğıt tekne kenarını sıyırarak çıkarıldığından tekne kenarları kâğıdı çizmeyecek şekilde olmalı.
Kıvam Artırıcı (Kitre)
Ebru sanatında, teknedeki suyun yoğunluğunun artırılması için suya karıştırılan kitre, deniz kadayıfı, sahlep, keten tohumu gibi malzemelerdir. Geleneksel Ebru sanatımızda en fazla kullanılan kitredir. kitrenin hazırlanışı ile ilgili hemen her ebru sitesinde tarif olduğundan, biz burada deniz kadayıfının tarifini yapmayı uygun bulduk. deniz kadayıfı su yosunundan elde edilen bir maddedir. 5 litre ılık suya 2 – 3 tepeleme yemek kaşığı kadar deniz kadayıfı katılarak karıştırma usulü ile eritilir. çok sıcak veya çok soğuk suda eritilmemesi gerekmektedir. 10 ar dakikalık 3 tekrar yaparak ve her tekrar arasında 15-20 dakika kadar bekleyerek karıştırılısa tam çözülme sağlanmış olur ve 5-6 saat sonra rahatlıkla kullanılabilir. hazırlanışı kitreden daha kolay olduğu için tercih edilebilir bir malzemedir. sıcak havalarda bozulma süresi daha erken olduğundan buzdolabında saklanması daha uygundur.
Su
Toprak Boyalar
Geleneksel Ebrû sanatımızda toprak boya diye adlandırılan, suda çözülmeyen boyalar kullanılır. Ebrû boyalarının renk pigmentleri sadece topraktan değil, bitkilerden ve sentetik olarak elde edilenleri de mevcuttur. Toprak boyadan kasıt asit ve kazein ihtiva etmeyen tabii boyalardır. Geleneksel Ebrû sanatında tabii boyaların kullanılmasının sebebi; içlerinde zararlı hiçbir katkının olmaması ve bu boyalar ile yapılan ebruların renklerinin uzun süre solmadan kalabilmesidir.
Öd
Ebrû’da kullanılan boyaların içine katıldığında, boyaların su yüzeyinde dairesel şekilde açılarak dibe batmasını ve boyaların birbirlerine karışmasını engeller. Genellikle sığır ödü kullanılır. Sarı renkli ve kötü kokulu bir madde olan öd bu sanatın olmazsa olmazlarındandır. Ebrû’da tekneye serpilecek boyaların öd ayarları, ilk sırada kullanılacak boyaya en az ve sıralama ile doğru orantılı olarak bir sonraki boyalara daha fazla öd katılarak yapılır. Öd’ü fazla olan boyanın üzerine daha az Öd ihtiva eden boya serpilmesi halide, boya açılmayıp suyun dibine batacaktır. Sıcak havalarda erken bozulan Öd buzdolabında muhafaza edilmelidir.
Boş Kavanozlar
Ebrû boyalarının saklanacağı, camdan imal edilmiş ağzı dar olmayan kaplardır. Boyaları su ve öd ile karıştırıp terbiye etmek, ayrıca kitre üzerinde uygulama yapacak düzeye getirmek için kullanılırlar.
Fırçalar
Tekne yüzeyine boya serpmekte kullanılan fırçalardır. Ebrû sanatçısı tarafından da hazırlanabilen, at kılından yapılan fırçalardır. Önceleri hazır olarak satılmayan ebru fırçaları şimdilerde rahatlıkla hazır olarak satın alınabilmektedir. Ebru fırçasının sapı eski ustalarca gül ağacından yapıldığından günümüzde de en fazla gül dalı kullanılmaktadır.
Biz
Ebrû’da tekneye damlatılan boyalara gel-git yapmak, çiçek, hatib yapmak için boya damlalarını şekillendirmek için kullanılan alettir. Paslanmaz çelikten yapılan Biz’lerin genellikle ağaç sapları olur. 0,5 mm den başlayarak 7-8 mm ye kadar farklı çaplarda bizler kullanılabilir, uç kısmının oval olması ve kaliteli malzemeden yapılmış olması gerekmektedir.
Taraklar
Taraklı ebru denilen ebru çeşidini yapmak için kullanılan, sıklıklarına göre dar ve geniş taraklı diye adlandırılan, yaklaşık 5 cm uzunluğundaki tellerin tahta bir plakaya sıralı olarak tutturulmuş alettir.
Terpentin
Neft ebru boyalarının içine ilave edildikten sonra tekneye serpilen boya damlaları içlerinde küçük hava kabarçıkları varmış gibi dağılırlar, neftli boya kullanımı ebru yapımında tekneye düşen toz deliklerine benzer etki yaptığı için tozdan kaynaklanan hataların görünmemesini sağlar. boyanın içine tek damlalar halinde ilave edilerek denenmesi ve yeterli neft ayarını yakalamak için sabırlı olunması gereklidir. çiçekli ebru yapımında kullanmak üzere hazırlanan neftli boya için kullanılan fırça kavanozdan çıkarıldıktan sonra tamamen sıkıldıktan sonra kullanılmalıdır çünkü; fazla neftli boyalar çiçek zeminlerinde çok büyük dairesel şekiller meydana getirir ve zeminin görüntüsünü bozar.Tekne üzerine küçük serpmeler yapılması estetik olarak uygundur.
Kağıt
Ebrû’da emiciliği olan her kâğıt kullanılabilir. Kuşe, mat kuşe, selefonlu ya da çok parlak yüzeyli kâğıtlar boyayı emmeyeceğinden kullanılamazlar.
Kâğıt Peçete
Çırpıcı
Tekne içine konacak malzemenin ihtiyaç duyulduğunda karıştırmak için kulanılır.