Zencefil Bitkisi: Bu Yazıdan Sonra Daha Çok Sevecek ve Mutfağınızdan Eksik Etmeyeceksiniz
Zencefil bitkisi latince ismiyle Zingiber officinale Roscoe, Zingiberaceae ailesine mensuptur ve Zingiber officinale bitkisinin köklerinden elde edilmektedir. Zencefilin tıp alanındaki kullanımı 2500 yıl öncesine kadar dayanmaktadır. Dünyanın farklı bölgelerinde artirit, romatizma, sindirim sistemi, aterosklerosi hypertansiyon, kusma, diyabet ve kanser gibi bir çok hastalığın tedavisinde kullanılmıştır ve halen de kullanılmaktadır. Ayrıca antimikrobiyel özelliğinden dolayı enfeksiyon hastalıklarında iyileştirici özelliği bulunmakla beraber kanseri önlemek icin önemli bir yere sahip olan anti-inflamatuar ve anti-oxidatif özelliğe sahip etken maddelerde tesbit edilmiştir ve bu doğrultuda bir çok araştırma yapılmaktadır.
Zencefil tropik bir bitkidir. Jamaika, Cin, Hindistan ve Bati Afrika ülkelerinde üretilmektedir.
Etkileri ve Kullanım Alanları
Zencefilin etki alanı içerdiği etken maddelerin çeşitliliğinden dolayı oldukça geniştir. Sindirim sistemi rahatsızlıkları, hamileliğe bağlı ayni zamanda ve kemoterapi sonrası olusan mide bulantısı, eklem iltihaplanmaları, solunum sistemi rahatsızlıkları, seker hastalığı ve özellikle son zamanlarda üzerinde araştırmalar yapılan kansere kaşı koruma etkisi olan şifa kaynağından şimdiye kadar keşfedilebilen kullanım alanlarıdır. Henüz açılmayı bekleyen daha bir çok şifa kapısı bu konuda ihtisas sahibi uzmanları beklemektedir.
Mide Bulantisina Karsi Etkisi
Özellikle gingerols ve shogaolslerdeki alkyl grupların mide bulantısına karşı D2- Reseptörleri bloke ederek etki ettigi yapılan araştırmalarca gözlemlenmiştir. Ayni zamanda bu araştırmalar sonucunda 5-HT3 – Reseptörlerinin de blocke edildiği, bu etkisinden dolayı kemoterapi sonrası mide bulantısına karşı da etkili olduğu düşünülmektedir.
Hamilelikte olusan mide bulantısı ve ameliyat sonrası, narkozdan kaynaklı mide bulantılarında da zencefil bizim icin bir alternatif olabilir.
Bunun yanında yolculukla birlikte olusan mide bulantısı ve kusma problemine karşı da zencefil antiemetik özelliğinden dolayı kullanılabilmektedir.
Sindirim Sistemindeki Etkisi
Zencefil içerisinde bulunan gingerols ve shogaols ayni zamanda ağızdaki thermorezeptörleri aktif hale getirir, böylelikle ağızda tükürük bezleri ve midedeki sindirim enzimlerinin salgılanması aktifleştirilir. Bu sekilde alınan besinlerin sindirimini kolaylaştırılıp hızlandırılmış olur ve siskinlik problemi oluşmasını önler. Aynı zamanda thermorezeptörlerin aktifleşmesi iştahı da açtığı için iştahsızlık problemine karşı da kullanılabilmektedir. Zencefil içerisinde bulanan diğer bileşiklerin mide ülseri üzerindede iyileştirici özelliği olduğu gözlemlenmiştir. Antiseptik özelliğinden dolayı mide ve bağırsak enfeksiyonları üzerindede olumlu etkileri bulunmaktadır.
Sonuç olarak zencefilin içerdiği etken maddelerin vücudumuzdaki etkisini şöyle sıralayabiliriz;
- Prostaglandin ve lökotrien sentezinin azalması, böyleliklede iltihaplanma oranının düşmesi
- Thromboxan biyosentezininazalmasiyla kandaki pıhtılaşma riskinin azalması
- Vücudumuz için önemi olan birçok enzimin salgılanmasında kaynak olarak kullanılan prostacyclin sentezinin artırılarak bu enzimlerin düzenli salgılanmasını sağlamasıyla, ülser ve çeşitli bağırsak hastalıklarında iyileştirici bir etkiye sahiptir.
- Anti serotonerge özelliğinden dolayı çeşitli sebeplerle oluşan mide bulantısını engellemesi
- LDL ve Linolen asidinin oxidasyonunu azaltması, kandaki kolesterol degerinin dengelenmesi
- Ayrıca son zamanlarda özellikle zencefilin kanser üzerindeki etkisi araştırılmaktadır (Shukla u. Singh 2007). Kansere karşı önleyici olan etken madde olarakta gingerols ve paradol düşünülmektedir. Bu yönde yapılan araştırmalarda olumlu sonuçlara ulaşılmaktadır.
Kaynaklar:
-Pharmakognosie Phytopharmazie, Hänsel Sticher
-Blumenthal,M., Goldberg,A.,Brincmann,J., Herbal Medicine. Expanded Conımission E Monographs, United States of America: Integrative Medicine Communications 2000.
-PDR For Herbal Medicines, Montwale-New Jersey: Medical Economics Company, 2000.